Spis treści
Owsica, owsiku u dzieci. Jak rozpoznać objawy i skutecznie ją leczyć?
Owsik – czym właściwie jest?
Owsiki – typowe objawy u dziecka
Jak dochodzi do zarażenia owsicą u dzieci?
Owsica - rozpoznanie
Badania na owsiki – kiedy wykonać?
Sposób leczenia owsicy u dzieci
Domowe sposoby na pozbycie się owsików
Czy alkohol zabija owsiki?
Owsica, owsiku u dzieci. Jak rozpoznać objawy i skutecznie je leczyć?
Owsiki to jedna z najczęstszych chorób pasożytniczych, dotykająca głównie dzieci w wieku 5-14 lat. W grupie szczególnego ryzyka pozostają dzieci, ponieważ żyją one w dużych skupiskach (żłobki, szkoły, centra opieki nad dziećmi, ośrodki opiekuńcze). Są też bardziej narażone na przeniesienie choroby na innych członków rodziny, dlatego tak bardzo ważne jest przestrzeganie podwójnej higieny w domu. Warto zadać sobie pytanie, czy to oznacza, że jest to schorzenie typowe dla wieku dziecięcego? Otóż nie, według różnych szacunków, z problemem pasożytów boryka się 20% społeczeństwa, czyli co piąta napotkana osoba.
Owsik – czym właściwie jest?
Owsiki to inaczej robaki, które żyją w organizmie człowieka kosztem jelita grubego. Najczęściej występują u dzieci. Robaki te mają kilka milimetrów długości i przyczepiają się do ściany jelita. Wychodzą z odbytu głównie w nocy powodując tym samym drżenie, swędzenie w okolicy odbytu, a czasem nawet i płacz dziecka. Typową drogą zarażenia jest kontakt jaj owsika z jamą ustną Twojego dziecka. Zazwyczaj zarażenie następuje poprzez połknięcie lub wdychanie jaj (m.in. za sprawą trzymania rączek w buzi). Robaki owsicy dojrzewają w czasie 2-4 tygodni i żyją do 2 miesięcy. Owsica jest bardzo powszechną chorobą. Szacuje się, że każdego roku u dzieci w wieku 5-6 lat diagnozuje się ponad miliard przypadków. Po dostaniu się do treści żołądka wylęgają się larwy, które wędrując w okolice miejsca styku jelita cienkiego z grubym znajdują idealne miejsce do dojrzewania.
Owsiki – typowe objawy u dziecka
Objawy owsicy to przede wszystkim swędzenie w okolicy odbytu. Nasila się on wieczorem i w nocy, kiedy samice stają się aktywna i przemieszcza się do miejsca docelowego, czyli krocza, gdzie składają jaja.
Wśród najczęściej wymienianych typowych objawów zakażenia pasożytem owsika ludzkiego u dzieci jest:
rozdrażnienie dziecka
problemy ze snem
trudności w koncentracji
brak apetytu
nudności
osłabienie
podkrążone oczy
apetyt na słodkie
problemy z wypróżnianiem
sporadyczne moczenie się w nocy
zgrzytanie zębami
u dziewczynek występują również stany zapalne narządów płciowych.
Niektóre objawy mogą być również spowodowane przez innego typu schorzenia. Mimo to jeśli Twoje dziecko ma któryś z powyższych objawów, nie należy traktować ich pobłażliwie. Zalecamy kontakt z pediatrą, który zleci odpowiednie badanie, a często również badanie kału w celu potwierdzenia braku obecności innych pasożytów. Pamiętaj, że duże znaczenie w tym przypadku ma czas. Nieleczona owsica może spowodować, że w jelicie, które jest stale narażone na działanie pasożytów dojdzie do wystąpienia stanu zapalnego, a uporczywe drapanie okolic odbytu doprowadzi do podrażnień skóry, a czasem nawet do wystąpienia miejscowego stanu zapalnego skóry.
Jak dochodzi do zarażenia owsicą u dzieci?
Z reguły owsica należy do chorób przenoszonych drogą fekalno-oralną. Oznacza to, że do zakażenia dochodzi, gdy jaja owsika wędrują z okolic odbytu bezpośrednio do jamy ustnej. Zapytamy jak to możliwe? Odpowiedź jest bardzo prosta. Jaja otoczone są lepką substancją, dzięki czemu przyklejają się mimowolnie do rączek dziecka, pościeli, skóry, a nawet cząsteczek kurzu i mogą przetrwać tam nawet do kilku tygodni. Co gorsze, w korzystnych warunkach po 4 godzinach mogą stać się inwazyjne dla kolejnego człowieka. Po przedostaniu się do jamy ustnej wędrują do odcinka jelita cienkiego, gdzie się wykluwają. Stamtąd trafiają do jelita grubego, gdzie po 2-4 tygodniach osiągają dorosłe formy. Dorosłe formy owsika żyją nawet do 2 miesięcy, jednocześnie w tym czasie składając kolejne, nowe jaja (od 8 do 12 tysięcy).
Należy pamiętać, że owsica to nie choroba jednorazowa. Jeśli zdrowa osoba dotknie czegoś brudnego i jaja owsika dostaną się do jej ust, może dojść do kolejnego zakażenia. Pamiętaj, że dziecko zarażone owsicą może się ponownie zarazić w ten sam sposób.
Owsica - rozpoznanie
Aby rozpoznać owsicę u dziecka należy wykonać badanie mikrobiologiczne, które polega na pobraniu próbki kału lub wymazu z okolicy skóry odbytu m.in. za pomocą przylepca przypominającego taśmę klejącą. Sposób pobrania wymazu jest bardzo ważny, ponieważ zarówno jaja owsicy, jak i dorosłe osobniki są łatwo zmywalne za pomocą wody z mydłem czy chusteczek do ciała. Najlepiej robić to rano, tuż po przebudzeniu, przed wyjściem do toalety. Za ostateczny wynik ujemny uznaje się otrzymanie od 3 do 4 jednostkowych wyników negatywnych. Wówczas możemy mieć pewność, że nasze dziecko nie choruje na tą przypadłość.
Co ważne, badanie laboratoryjne nie daje nam 100% pewności na wykazanie obecności owsicy. Może się zdarzyć, że w oddanej próbce kału akurat ich nie będzie. Wtedy badanie takie należy wykonać kilkukrotnie dla potwierdzenia wyników. W większości przypadków jest niekonieczne, ponieważ pasożyty widać gołym okiem w kale dziecka lub rejonach jego krocza i odbytu.
Badania na owsiki – kiedy wykonać?
Na obecność owsików należy przebadać się już w momencie kiedy pojawia się świąd w okolicach odbytu, który jest głównym objawem owsicy. Wynikające z tego drapanie może prowadzić do dalszego rozprzestrzeniania się choroby oraz powikłań, takich jak uraz związany z drapaniem, wtórna superinfekcja bakteryjna, zapalenie skóry, zaburzenia snu (prowadzące do zmęczenia i drażliwości) oraz utrata apetytu.
Przedłużająca się infekcja i ekspozycja ośrodkowego układu nerwowego na metabolity oocytów może powodować nawet wtórne zaburzenia psychiczne.
Sposób leczenia owsicy u dzieci
Kluczowym elementem w przypadku potwierdzenia owsicy wynikami badań laboratoryjnymi jest podjęcie odpowiedniego leczenia. Pomaga ono nie tylko pozbyć się owsików i jednocześnie zapobiec ponownemu zarażeniu. Zazwyczaj stosowane jest leczenie farmakologiczne podstawowe, które przynosi szybkie efekty a jego objawy ustępują już zaledwie w kilka dni. Polega ono na podawaniu leku z substancją czynną, taką jak: pyrantel, mebendazol lub albendazol. Zaleca się, aby prewencyjnie po około dwóch-czterech tygodniach (w zależności od leku z wybraną substancją czynną) przyjąć kolejną dawkę. Powtórne leczenie ma przede wszystkim na celu wyeliminowanie wszystkich pasożytów oraz ich ponownego rozmnożenia, dzięki czemu możemy uniknąć powrotu choroby.
Należy pamiętać, że leczenie powinno być prowadzone jednocześnie u wszystkich członków rodziny. Z uwagi na sposób przenoszenia w trakcie leczenia dziecka nie możemy wykluczyć, że chorobą tą niezarażone są równocześnie inni mieszkańcy z otoczenia zarażonego.
Oprócz odpowiednio dobranego leczenia farmaceutykami bardzo ważne jest zachowanie odpowiedniej higieny. Każdy z domowników powinien mieć osobny ręcznik, który także należy często zmieniać (najlepiej wygotować w temperaturze ok. 95 stopni Celsjusza). Tylko wtedy można niezawodnie zniszczyć jaja owsicy w bieliźnie i tekstyliach. Bardzo ważne jest odrobaczanie bliskich, przestrzeganie higieny osobistej i częste sprzątanie domu.
Stosunkowo szybsze pozbycie się owsików umożliwia również wdrożenie odpowiedniej diety, czyli dużych ilości błonnika, który powoduje częstsze wypróżnianie, co przekłada się na wydalanie owsików i ich larw. Reguluje on pracę jelit, przyśpiesza metabolizm, stabilizuje gospodarkę tłuszczową oraz skutecznie wpływa na poprawę ogólnej kondycji organizmu.
Węglowodany stanowią główne źródło pożywienia dla pasożyta, więc ograniczenie ich spożycia wpływa pozytywnie na powrót do zdrowia. Dodatkowo warto zmniejszyć ilości spożywanych słodyczy, a zastąpić je suszonymi owocami, które pomagają w przywróceniu prawidłowej flory bakteryjnej jelit. Z kolei czosnek posiada doskonałe właściwości przeciwpasożytnicze i przeciwbakteryjne, dlatego z pewnością powinien znaleźć się na liście rzeczy wdrożonych do diety. Aby wspomóc proces pozbywania się robaków można dodatkowo jeść buraki, marchewki i pestki dyni. Należy jednak pamiętać, że nic nie zastąpi profesjonalnego leczenia przez lekarza, a zmiana diety może tylko wspomóc proces leczenia.
Domowe sposoby na pozbycie się owsików
Doskonałe rezultaty można osiągnąć również podczas stosowania domowych sposobów na pozbycie się pasożytów z naszego organizmu. Jednym z nich jest przygotowanie wywaru na bazie ziela piołunu (Artemisia absinthium), który działa toksycznie na pasożyty, robaki i grzyby, które atakują nasz organizm. Oprócz tego w zielarstwie stosuje się również kwiat wrotyczu, ziele jaskółcze, rumianek pospolity, anyż i korzeń lukrecji.
Warto również stosować ekstrakt z pestek grejpfruta, który ułatwia utrzymanie jelit we właściwej formie, zaś marchewka stanowi skuteczny środek odrobaczający. Należy pamiętać, że każda terapia powinna być skonsultowana z lekarzem, ze względu na właściwości uczulające niektórych produktów oraz przeciwskazania m.in. u kobiet w ciąży.
Czy alkohol zabija owsiki?
Nie udowodniono wpływu spożywania alkoholu na zmniejszenie liczby owsików u ludzi. Silne środki dezynfekujące zabijają jaja pasożytów, ale nie powinny być stosowane jako środek do mycia skóry, zwłaszcza na delikatnej skórze, np. w okolicy odbytu. Grozi to podrażnieniem lub uszkodzeniem tkanek.