Zapalenie pęcherza moczowego – jak rozpoznać i jak leczyć?

Czym jest zapalenie pęcherza moczowego?

Zapalenie pęcherza moczowego to stan zapalny błony śluzowej pęcherza moczowego. Do jego powstawania dochodzi przeważnie w wyniku występowania patogenów, które dostają się przez cewkę moczową. Problem ten o wiele częściej dotyka kobiet niż mężczyzn, co ma związek z budową anatomiczną. Jest to związane z tym, że u kobiet jest bliskie sąsiedztwo odbytu, a do tego krótka cewka moczowa, przez którą to właśnie drobnoustroje dostają się do dróg moczowych. Jeśli chodzi o mężczyzn, to u nich takie zapalenie częściej prowadzi do powikłań. 

Przyczyny zapalenia pęcherza moczowego

Jak już było wcześniej wspomniane, na infekcje dróg moczowych częściej narażone są kobiety, co wynika z budowy ich cewki moczowej. Czynnikiem ryzyka zapalenia pęcherza moczowego jest długotrwały zastój moczu w drogach moczowych, gdyż stanowi on bardzo dobrą pożywkę dla wielu różnych bakterii. Kolejną przyczyną może być zapalenie pęcherza. Najczęściej do niego dochodzi podczas siedzenia na zimnej podłodze albo przy odsłanianiu okolic nerek w chłodne dni. Infekcjom sprzyja również noszenie zbyt obcisłych spodni albo innej niż bawełniana bielizna, co powoduje, że w okolicach intymnych łatwiej namnażają się bakterie. Należy także unikać korzystania z publicznych toalet oraz perfumowanych wkładek higienicznych i perfumowanych podpasek.

Częściej zapalenie pęcherza dotyczy kobiet w ciąży oraz w połogu, gdyż w wyniku fizjologicznego wzrostu dziecka dochodzi do poszerzenia moczowodów, pęcherza oraz cewki moczowej, co sprzyja przemieszczaniu się patogenów w układzie moczowym. Podobnie jest z kobietami po menopauzie, u których dochodzi do spadku estrogenów i zmniejszenia się nawilżenia błony śluzowej okolic intymnych, przez co bakterie mają łatwiejszy dostęp do dróg moczowych. Zapalenie pęcherza pojawia się również częściej u osób z cukrzycą, kamicą nerkową albo u osób nadużywających niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Jeśli chodzi o mężczyzn, to predyspozycja do pojawienia się zapalenia pęcherza moczowego zwiększa się wraz z wiekiem albo przy przeroście gruczołu krokowego, czyli przy prostacie.

Objawy zapalenia pęcherza moczowego

Wśród najczęstszych objawów zapalenia pęcherza moczowego wymienia się:

• częste oddawanie moczu,

• nawet w bardzo małych ilościach,

• parcie na cewkę moczową,

• ból podczas oddawania moczu,

• zmieniony zapach oraz kolor moczu (ciemniejszy i bardziej mętny),

• silny ucisk oraz parcie w dolnej części jamy brzusznej,

• drażliwość oraz ogólne osłabienie,

• mniejszy apetyt.

U niektórych osób może pojawić się również: gorączka, wymioty, dreszcze oraz ból okolicy lędźwiowej.

Diagnoza zapalenia pęcherza moczowego

Zapalenia pęcherza możliwe jest do rozpoznania po charakterystycznych objawach. Jeśli chodzi o badania bakteriologiczne oraz inne badania laboratoryjne, to są one wykonywane, gdy typowe leczenie jest nieskuteczne albo gdy nie ma pewności, że to właśnie bakterie są przyczyną dolegliwości.

Przy nawracającym zapaleniu pęcherza moczowego albo gdy zastosowane leczenie jest nieskuteczne, to lekarz może zlecić dalsze badania, takie jak:

• USG układu moczowego,

• RTG,

• tomografię komputerową ze środkiem cieniującym.

Wskazaniem do wykonania poszerzonej diagnostyki jest sytuacja, gdy pierwotną przyczyną objawów są inne schorzenia, np. zastój moczu, wady rozwojowe, kamica, torbiele, ropień nerki albo zapalenie nerki.

Leczenie zapalenia pęcherza moczowego

Leczenie przeważnie trwa od 5 do 10 dni i tutaj leczeniem z wyboru jest antybiotykoterapia. Przy tym problemie do leków pierwszego wyboru zalicza się:

• furazydynę,

• sulfametoksazol z trimetoprimem,

• trimetoprim,

• fosfomycynę,

• alternatywnie fluorochinolony.

W leczeniu można również sięgnąć po zioła, które wspomagają walkę z zapaleniem pęcherza moczowego. Wyciągi roślinne mają działanie moczopędne i odkażające. Tutaj bardzo dobrze sprawdzi się skrzyp polny, mniszek lekarski oraz pokrzywa i nawłoć.

Prawidłowa dieta również ma istotne znaczenie. Przy zapaleniu pęcherza moczowego warto spożywać duże ilości żurawiny (sok, syrop, suszone owoce), gdyż ma działanie moczopędne i sprzyja usuwaniu bakterii z układu moczowego. W diecie powinny również znaleźć się produkty spożywcze, które wpływają na złagodzenie stanu zapalnego. Mogą to być warzywa strączkowe, szpinak, jarmuż, brokuły, kalafior oraz buraki. Mają one w swoim składzie dużo flawonoidów, które mają działanie antyoksydacyjne. Ważne jest również odpowiednie nawodnienie oraz wygrzewanie ciała. Można także zastosować ziołowe nasiadówki o działaniu przeciwzapalnym i ściągającym. Należy też szczególnie dbać o higienę intymną i stosować płyny antybakteryjne oraz antyseptyczne.

Zapobieganie zapaleniu pęcherza moczowego

Wśród działań profilaktycznych wymienia się metody niefarmakologiczne oraz w niektórych przypadkach metody farmakologiczne. Do działań niefarmakologicznych zalicza się:

• przyjmowane odpowiedniej ilości płynów,

• oddawanie moczu zaraz po odczuciu parcia,

• unikanie substancji, które ingerują w fizjologiczną florę bakteryjną okolic intymnych, np. perfumowanych wkładek higienicznych,

• oddawanie moczu po stosunku płciowym,

• chodzenie spać z opróżnionym pęcherzem moczowym,

• kąpanie się pod prysznicem.

W niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie metod farmakologicznych. Na przykład może to być stosowanie preparatów probiotycznych dopochwowych.

Zapalenie pęcherza moczowego to bardzo często kobieca dolegliwość. Aby uniknąć tego problemu, należy stosować odpowiednie działania profilaktyczne, a gdy pojawią się niepokojące objawy, należy zgłosić się od razu do lekarza.