Choroba refluksowa – co to jest?

Choroba refluksowa przełyku to problem, w trakcie którego nieprawidłowe zarzucanie treści żołądkowej do przełyku jest powodem uciążliwych powikłań i dolegliwości. Wraz z połykaniem wcześniejszych pokarmów, do przełyku powraca również wytworzony w żołądku kwas solny oraz enzymy trawienne, które powodują pieczenie – tzw. zgagę. Uczuciu temu może towarzyszyć uszkodzenie błony śluzowej przełyku, czyli nadżerki. 

Pośród czynników, które wiążą się ze skłonnościami występowania choroby refluksowej przełyku, można wymienić m.in.:

• nieprawidłowa czynność dolnego zwieracza przełyku,

• zaburzenia w opróżnieniu żołądka,

• problemy z motoryką przełyku,

• zburzenia integralności błony śluzowej przełyku,

• nadwrażliwy przełyk,

• otyłość.

Choroba refluksowa – jakie są jej przyczyny?

Choroba refluksowa przełyku wiąże się bezpośrednio z funkcją mięśnia położonego między przełykiem a żołądkiem. Rozkurcza się przy połykaniu, co daje możliwość przejścia pokarmu do żołądka. W następnych etapach mięsień ten bardzo szybko kurczy się, co zapobiega cofaniu się treści pokarmowej i soku żołądkowego do przełyku. Jeśli dolny zwieracz przełyku kurczy się niewłaściwie lub jest niewydolny, wtedy kwaśne składniki soku żołądkowego mogą powracać do przełyku. Jest to refluks żołądkowo-przełykowy.

Rozwój choroby refluksowej przełyku jest też związany z przebiegiem niektórych chorób – cukrzycy, nadużywania alkoholu czy zaburzeń hormonalnych. Ogromne znaczenie odgrywają również przyjmowane przez chorego leki – szczególnie doustne środki antykoncepcji czy preparaty do chorób niedokrwiennych serca. Rozwój refluksu wiąże się też z przepukliną roztworu przełykowego. Jeśli górna część żołądka jest wciśnięta powyżej przepony, wtedy sok żołądkowy zostaje tam przez większość czasu, ułatwiając cofanie się treści do przełyku.

Choroba refluksowa – jakie ma objawy?

Najpopularniejszym objawem choroby refluksowej przełyku, jest zgaga. Nie zawsze występuje ona w swojej charakterystycznej formie – tzn. pieczenia w przełyku. Często może mieć postać nadkwasoty czy kwaśnego odbijania. Pojawia się też uczucie bólu za mostkiem, które jest podobne do tego o pochodzeniu sercowym. Innymi bardziej typowymi objawami, są m.in.:

• kaszel występujący po posiłku,

• przykry zapach z ust,

• próchnica i ubytki zębowe wynikające z cofania się treści pokarmowej do jamy ustnej,

• zapalenie krtani,

• kłopoty z przełykaniem.

Objawy te mają również związek z innymi przypadłościami, a ich powiązanie z refluksem zawsze musi ustalić lekarz. Symptomy refluksu zwykle nie występują cały czas i mogą nasilać się m.in. w trakcie leżenia na plecach.

Na czym polega diagnostyka choroby refluksowej?

Lekarz początkowo zbiera dokładny wywiad, pytając o objawy, ich przebieg, choroby towarzyszące czy przyjmowane leki. Następnie, gdy u Pacjenta występują typowe objawy refluksu bez objawów wzmożonego schorzenia, zleca modyfikowanie trybu życia i wdroży leczenie farmakologiczne na kilka tygodni. W zależności od wyników terapii, na wizycie kontrolnej zaleci dalszy proces leczenia lub diagnostykę. Może skierować Pacjenta na gastroskopię, manometrię przełyku czy inne badania.

Jeśli Pacjent posiada objawy refluksu i inne symptomy alarmowe, wtedy kierowany jest od razu na badanie endoskopii górnego odcinka przełyku pokarmowego. Polega na wsunięciu aparatu do gardła, przełyku, żołądka i dwunastnicy. Podczas badania można też pobrać wycinki z błony śluzowej przewodu pokarmowego do badania histopatologicznego. Tylko gastroskopia pozwala uzyskać takie wycinki do oceny mikroskopowej, bez konieczności zabiegu chirurgicznego.

Na czym polega leczenie choroby refluksowej?

Leczenie refluksu przeprowadza się na jeden z dwóch sposobów: farmakologią lub korektą stylu życia. Lekarz może przepisać leki, które zmniejszają wydzielanie kwasu solnego w żołądku. To substancje z grupy inhibitorów pompy protonowej – pantoprazol czy omeprazol. Przyjmuje się je raz na dzień, rano na czczo minimum przez dwa tygodnie. U osób starszych leki te mogą jednak powodować niewydolność nerek, dlatego zaleca się szczególną uwagę w trakcie ich stosowania. Druga grupa preparatów działa neutralizując kwaśną treść żołądkową.

W przypadku korekty stylu życia duże znaczenie ma odpowiednia dieta. Osoby otyłe powinny też zredukować swoją masę ciała, aby zmniejszyć ciśnienie w jamie brzusznej. Należy jednak pamiętać, że choroba refluksowa jest dość częstą przypadłością. Jej objawów nie można lekceważyć, a zmiana nawyków i włączenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego może znacznie pomóc w redukcji problemu.

Jaką dietę stosować w trakcie choroby refluksowej?

Choroba refluksowa przełyku może wywoływać niechęć do jedzenia i powodować spadek masy ciała. Łagodny przebieg schorzenia pozwala uporać się z dolegliwościami dzięki zmianie diety i stylu życia. Dotyczy to głównie unikania aktywności fizycznej po posiłkach oraz intensywnych treningów. Jako alternatywę warto stosować spacery lub jazdę na rowerze. Zaleca się też stosowanie diety lekkostrawnej – ograniczając produkty ciężkostrawne, tłuste i smażone. Warto spożywać oleje roślinne, chudy nabiał i mięso. Nasilające się objawy powodują m.in.:

• pikantne potrawy,

• cytrusy,

• przetwory pomidorowe,

• czekolada,

• cebula,

• czosnek,

• napar z mięty,

• alkohol i palenie papierosów.